در نوشتار گذشته(مهدویت و فرهنگ انتظار) پیرامون انتظار و چیستی آن صحبت به میان آمد. ابتدا به تعریف آن و سپس به نقش آن در فرهنگ مهدویت پرداخته شد. در این مطلب قصد داریم به نقش و ظرفیت این باور و اندیشه در شکل گیری انقلاب اسلامی بپردازیم و دیدگاه علما و به خصوص امام خمینی (ره) را در خصوص این تاثیر جستجو کنیم.
در نوشته پیشین با عنوان مهدویت چیست، به چیستی و ماهیت مهدویت و تعریف آن پرداخته شد. در این نوشتار سعی می شود به یکی از شاخص های فرهنگ مهدوی یعنی مفهوم انتظار و چیستی آن پرداخته شود. در ابتدا به تعریفی کلی از انتظار اشاره شده و سپس به اهمیت آن در فرهنگ و باور مهدوی اشاره خواهد شد. در نهایت به نگرش های گوناگون به اندیشه انتظار در باور مهدویت اشاره و بیان خواهد شد که هر یک از این نگرش ها محصول و ایدوئولوژی خاصی را ارائه می دهند که هر یک متمایز از دیگری است.
یکی از باور های اصیل و تاثیر گزار شیعه، انتظار ظهور امام غایب و تشکیل حکومت جهانی بـه دسـت او و در یک کلمه اعتقاد به مهدویت اسـت. وجود این باور، باعث ایجاد نوعی امید و بالندگی در فرهنگ شیعه شده است به طوری که با وجود سرکوب ها و ظلم های فراوان از ناحیه حاکمان در طول تاریخ، شیعه توانسته به حیات معنوی و فکری خود ادامه دهد. مذهب شیعه با گذشت بیش از هزار سال از آغاز دوره غیبت، توانسته است با اتکا به این باور، اعتقادات اصیل و ناب خود را حفظ و با امید به آینده ای روشن در جهت تحقق باور های خویش تلاش کند. شاید یکی از بهترین بیان ها و تعاریف از مهدویت، توصیفی باشد که شهید صدر(ره) از آن ارائه داده است:
«مهدویّت، تبلور یک الهام فـطری اسـت که مـردم، از دریچـه آن... روز مـوعود را میبینند. مهدی(عج) تنها یک اندیشه نیست که ما، در انتظار ولادت او باشیم و یک پیشگویی نیست که به امید مصداق آن نشسته باشیم؛ بلکه مهدی یک واقعیّت خارجی و آماده باش است که ما منتظر عملیّات او هـستیم. تفکّر نفی هر نوع ظلم و ستم، اینک در شخص پیشوای منتظر - که به زودی ظهور خواهد کرد - تجسّم یافته است، شخصیّتی که به همه قدرتها، نه میگوید و تعهّدی نسبت به هیچ حاکم ستمگری نـدارد.[1]»
[1] گفت و گو درباره امام مهدی (ترجمه بحثٌ حول المهدی از شهید صدر)، مترجم: مصطفی شفیعی، (به نقل از نشریه مـوعود، ش 18، ص 36)
