اتفاقات اول محرم:
ای که به عشقت اسیر خیل بنی آدم است
سوختگان غمت با غم دل خرمند
هرکه غمت را خرید عشرت عالم فروخت
با خبران غمت بی خبر از عالمند
در شکن طره ات بسته دل عالمی است
وان همه دلبستگان عقده گشای همند
یوسف مصر بقا در همه عالم تویی
در طلبت مرد و زن آمده با درهم اند
تاج سر بوالبشر خاک شهیدان توست
کاین شهدا تا ابد فخر بنی آدمند
چون به جهان خرّمی جز غم روی تو نیست
باده کشان غمت مست شراب غمند
گشت چو در کربلا رایت عشقت بلند
خیل ملک در رکوع پیش لوایت خمند
خاک سر کوی تو زنده کند مرده را
زان که شهیدان تو جمله مسیحا دمند
هردم از این کشتگان گر طلبی بذل جان
در قدمت جان فشان با قدمی محکمند
فؤاد کرمانی
امام رضا (ع) به نقل از پدر بزرگوارشان امام کاظم(ع) فرمودهاند:
«کانَ اَبی اِذا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لا یُری ضاحِکاً وَ کانَتِ الْکِاَّبَةُ تَغْلِبُ عَلَیْهِ حَتّی یَمْضِیَ مِنْهُ عَشْرَةُ اَیّامٍ، فَاِذا کانَ الْیَوْمُ العْاشِرُ کانَ ذلِکَ الْیَوْمُ یَوْمَ مُصیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکائِهِ و یَقُولُ هُوَ الیَومُ الَّذی قُتِلَ فیهِ الحُسَینُ صلیاللهُ علیه»
روش پدرم چنان بود که هرگاه وارد ماه محرم میشدیم، خندان دیده نمیشد و غم بر او غلبه مییافت تا آن که 10 روز از محرم میگذشت، پس هنگامی که روز دهم میرسید، آن روز، روز مصیبت، غم و گریه پدرم بود و میفرمود: این همان روزی است که حسین که درود خداوند بر او باد در آن روز کشته شد.
منبع: ابن بابویه، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، 1جلد، کتابچى - تهران، چاپ: ششم، 1376ش، النص، ص128
در نوشتار گذشته(مهدویت و فرهنگ انتظار) پیرامون انتظار و چیستی آن صحبت به میان آمد. ابتدا به تعریف آن و سپس به نقش آن در فرهنگ مهدویت پرداخته شد. در این مطلب قصد داریم به نقش و ظرفیت این باور و اندیشه در شکل گیری انقلاب اسلامی بپردازیم و دیدگاه علما و به خصوص امام خمینی (ره) را در خصوص این تاثیر جستجو کنیم.
در نوشته پیشین با عنوان مهدویت چیست، به چیستی و ماهیت مهدویت و تعریف آن پرداخته شد. در این نوشتار سعی می شود به یکی از شاخص های فرهنگ مهدوی یعنی مفهوم انتظار و چیستی آن پرداخته شود. در ابتدا به تعریفی کلی از انتظار اشاره شده و سپس به اهمیت آن در فرهنگ و باور مهدوی اشاره خواهد شد. در نهایت به نگرش های گوناگون به اندیشه انتظار در باور مهدویت اشاره و بیان خواهد شد که هر یک از این نگرش ها محصول و ایدوئولوژی خاصی را ارائه می دهند که هر یک متمایز از دیگری است.
یکی از باور های اصیل و تاثیر گزار شیعه، انتظار ظهور امام غایب و تشکیل حکومت جهانی بـه دسـت او و در یک کلمه اعتقاد به مهدویت اسـت. وجود این باور، باعث ایجاد نوعی امید و بالندگی در فرهنگ شیعه شده است به طوری که با وجود سرکوب ها و ظلم های فراوان از ناحیه حاکمان در طول تاریخ، شیعه توانسته به حیات معنوی و فکری خود ادامه دهد. مذهب شیعه با گذشت بیش از هزار سال از آغاز دوره غیبت، توانسته است با اتکا به این باور، اعتقادات اصیل و ناب خود را حفظ و با امید به آینده ای روشن در جهت تحقق باور های خویش تلاش کند. شاید یکی از بهترین بیان ها و تعاریف از مهدویت، توصیفی باشد که شهید صدر(ره) از آن ارائه داده است:
«مهدویّت، تبلور یک الهام فـطری اسـت که مـردم، از دریچـه آن... روز مـوعود را میبینند. مهدی(عج) تنها یک اندیشه نیست که ما، در انتظار ولادت او باشیم و یک پیشگویی نیست که به امید مصداق آن نشسته باشیم؛ بلکه مهدی یک واقعیّت خارجی و آماده باش است که ما منتظر عملیّات او هـستیم. تفکّر نفی هر نوع ظلم و ستم، اینک در شخص پیشوای منتظر - که به زودی ظهور خواهد کرد - تجسّم یافته است، شخصیّتی که به همه قدرتها، نه میگوید و تعهّدی نسبت به هیچ حاکم ستمگری نـدارد.[1]»
[1] گفت و گو درباره امام مهدی (ترجمه بحثٌ حول المهدی از شهید صدر)، مترجم: مصطفی شفیعی، (به نقل از نشریه مـوعود، ش 18، ص 36)
نام: موسی بن محمد الجواد(ع)
کنیه: ابو جعفر، ابو احمد
لقب: مبرقع که از فرط زیبایی بر جمال مبارک نفاب میزد
زادگاه: مدینه
سال تولد: ۲۱۴ق
درگذشت: بیست و دوم ربیع الثانی سال ۲۹۶ ق
مدفن: قم
محل زندگی: مدینه (تا شهادت پدر)، کوفه، کاشان، قم
پدر: امام جواد(ع)
مادر: سمانه مغربیه